Okullarda nesillerdir öğretilen kıta ayrımı bilgileri, yeni bir araştırmayla alt üst olabilir. Derby Üniversitesi’nden bilim insanlarının yaptığı çalışma, Avrupa ile Kuzey Amerika arasındaki sınırın, ders kitaplarında anlatıldığı kadar net olmadığını öne sürüyor. Araştırmanın merkezindeyse, Kuzey Atlantik’te yer alan İzlanda bulunuyor.
Bugüne kadar İzlanda, Kuzey Amerika ile Avrasya levhalarını birbirinden ayıran Orta Atlantik Sırtı üzerinde, ayrı bir volkanik ada olarak kabul ediliyordu. Ancak Dr. Jordan Phethean ve ekibinin ortaya koyduğu yeni verilere göre, bu ayrım tam anlamıyla tamamlanmış değil. Araştırmaya göre iki kıta, jeolojik olarak halen birbirine bağlı olabilir.
Bilim insanlarının dikkat çektiği bölge, Grönland, İzlanda ve Faroe Adaları arasında uzanan bir yer şekli: Grönland-İzlanda-Faroe Sırtı. Yapılan analizler, bu sırtın hem Avrupa hem de Kuzey Amerika levhalarına ait özellikler taşıdığını gösteriyor. Bu da İzlanda’nın sadece bir ada değil, iki kıta arasında kalmış, tam olarak ayrılmamış bir geçiş bölgesi olabileceği anlamına geliyor.
Araştırmada, deniz tabanındaki kabuk yapısının hem kıtasal hem de okyanusal izler taşıdığı belirtiliyor. Bu nedenle ekip, bölgeyi “ROMP” olarak adlandırıyor: Yani kıtasal özelliklerle şekillenmiş ama okyanusal kabukla birleşmiş bir lav platosu.
Araştırma ayrıca, İzlanda ile Doğu Afrika’daki Afar bölgesi arasında benzerlik kuruyor. Her iki bölge de aktif volkanik faaliyetlerin yaşandığı, yer kabuğunun ayrıldığı alanlar. Bu benzerlik, İzlanda’daki oluşumun da henüz tamamlanmamış bir ayrılma sürecinin parçası olabileceğini düşündürüyor.
Haritalar yeniden çizilebilir mi?
Araştırma tartışmalı olsa da, ortaya konan veriler detaylı jeolojik ölçümler ve modellemelere dayanıyor. Dr. Phethean daha önce Kanada ile Grönland arasında, deniz altında kalan ve İngiltere büyüklüğünde olduğu düşünülen kıtasal bir alan tespit ettiklerini de hatırlatıyor. Bu tür bulgular, yeryüzü şekillerinin günümüzde de dinamik olarak değişmeye devam ettiğini gösteriyor.
Eğer bu son veriler doğrulanırsa, Avrupa ile Kuzey Amerika’nın aslında halen jeolojik olarak birbirine bağlı olabileceği düşünülüyor. Bu da klasik “yedi kıta” modelinin yeniden değerlendirilmesine neden olabilir. Zira araştırma, bir bakıma Avrupa ve Kuzey Amerika’yı tek kıta olarak görüyor. Olası bir revizyon, sadece ders kitaplarını değil, kıtaların nasıl tanımlandığına dair bilimsel anlayışı da etkileyecektir.
Teknoloji Haberleri sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
